16 Reykjavík og Kaupmannahöfn
Við erum komin á þann stað í verkefnasveiflu ársins þar sem kominn er tími til að ljúka málum fyrir næsta dagatalsár. Það er svona í dagatali okkar sem hjálpum öðrum með sín verkefni að það hastar á nokkrum tímabilum yfir árið: Vorið svo mögulegt sé að klára hluti áður en fólk fer í sumarfrí, á haustin þegar fólk telur tímabært að hefja verkefni að nýju og svo í nóvemberlok þegar þarf að gera áfangaskil fyrir nýtt dagatalsár. Ég reyni þó að halda útgáfunni gangandi næstu vikur og stefni á að gera árinu skil með einhverjum hætti í lok árs.
Reykjavík
Hinn árlegi íbúðafundur borgarstjórans í Reykjavík var síðastliðinn föstudag en hann er jafnan haldinn á haustin en á vorin er fjallað um atvinnuhúsnæði. Þessir fundir eru ómetanleg samantekt á því sem er að gerast í fasteignamálum í höfuðborginni því það er farið yfir allt sem er í pípunum: framkvæmdir, skipulag tilbúið til framkvæmda, skipulag í vinnslu og þróunarsvæði án skipulags. Með því að halda þessa fundi reglulega er komin fram ákveðin tímalína þar sem maður sér verkefnin birtast sem hugmynd, verða að skipulagi og að lokum framkvæmd sem svo er orðin að íbúð. Það er sérstaklega gaman að sjá myndir af svæðunum frá upprunalegu ástandi, gegnum framkvæmdir og til framkvæmdaloka. Heimildirnar sem verða til í þessum kynningum og tilheyrandi útgáfu á blaði verða í raun merkilegri eftir sem sagan safnast upp og við munum sjá hvað gengur eftir og hvað ekki, hvað gengur hratt og hvað gengur hægt.
Erfiðara að festa hönd á mörg minni verkefni
Þótt ég geri mér far um að fylgjast vel með og þekki yfirleitt eitthvað til þeirra verkefna sem eru kynnt þá kemur það jafnan á óvart hvað þetta er yfirgripsmikið þegar allt er saman komið, yfirþyrmandi jafnvel. Það fylgir þeim áherslum sem lagðar eru fram í aðalskipulagi Reykjavíkur að það er ekki eins auðvelt að festa hönd á eitt tiltekið verkefni sem er ríkjandi heldur er um fjöldamörg ólík svæði að ræða. Þetta er nokkuð óvenjulegt á Íslandi þar sem sveitarfélögin hafa yfirleitt haft fá en stór verkefni í gangi í einu og því fremur auðskiljanlegt hvað er í gangi. Þetta er hins vegar að breytast töluvert og í raun eru flest sveitarfélög á Höfuðborgarsvæðinu nú að vinna að fjölda, dreifðra og því minni verkefna; gjarnan þar sem verið er að þétta byggð. Það væri því áhugavert að fá sambærilegt yfirlit frá nágrönnum Reykjavíkurborgar og myndi eflaust vera gagnlegt fyrir sveitarstjórnarfólk, íbúa og aðra hagsmunaaðila að hafa fasta umgjörð um hvað er í gangi. Til dæmis eru mjög stórgerð þéttingarverkefni í gangi víða í Kópavogi sem er töluverð stefnubreyting þar í bæ. Kannski gætu einhver sveitarfélög komið saman að slíkri vinnu og kynnt sameiginlega hvað er í pípunum.
Bjaga leiguíbúðir markaðsupplýsingar?
Dagur B Eggertsson nefndi annað í erindi sínu sem þarf að hafa í huga þegar verið er að átta sig á eðli uppbyggingar í borginni. Stór hluti íbúða er nú byggður fyrir leigufélög sem starfa ýmist á félagslegum og markaðslegum grunni. Það þýðir að þessar íbúðir koma ekki inn á hefðbundinn sölumarkað heldur fara í úthlutun. Ég hef ekki skoðað hvernig það mun birtast í tölfræði um veltu á fasteignamarkaði en líklega þýðir það að þessar íbúðir koma ekki við sögu þar. Ef takturinn í uppbyggingu leiguíbúða verður eins og hann virðist ætla að verða er nauðsynlegt að gera grein fyrir því með einhverjum hætti til að bjaga ekki skilning okkar á húsnæðiskerfinu.
Það hefur verið hent gaman að því að fólk búi nú ekki í glærukynningum. Utanumhaldið sem felst í að taka þetta saman reglulega er klárlega stjórntæki fyrir bæði borgaryfirvöld og ekki síður þá einkaaðila sem við sem samfélag reiðum okkur á til að taka áhættuna, fjármagna og framkvæma íbúðabyggingar. Og viti menn fólk er farið að búa í íbúðunum í kynningunum en kannski ekki síður farið að sjá betur fyrir sér hverjir muni búa í því sem kynnt er.
Kaupmannahöfn
Húsnæðismarkaðurinn í Kaupmannahöfn hefur verið í miklum vanda í mörg ár vegna hækkandi verðs, aukinnar eftirspurnar og lítillar fjölgunar íbúða í samræmi við mannfjöldabreytingar. Það gert ráð fyrir að það komi 100.000 nýir íbúar til borgarinnar fram til 2030. Þá hefur jafnvel skort á endurfjárfestingu og viðhald. Á sama tíma eru önnur svæði í Danmörku með staðnað eða lækkandi húsnæðisverð vegna lítillar eftirspurnar. Um það tiltekna vandamál hefur verið fjallað um í þáttunum Hus til halsen þar sem fólk fær aðstoð við að losna undan húsnæði sem það getur ekki selt með smá makeover og yfirleitt aðstoð frá bankanum sem virkar mjög framandi í íslensku samhengi.
Nú er fókusinn kominn í auknu mæli á þá sem eru að flytja til höfuðborgarinnar og þeirra sem eru að komast inn á húsnæðimarkaðinn. Í söguna blandast svo Blackstone capital sem hefur að undanförnu verið að kaupa upp leiguíbúðir, stundum gera þær upp en alltaf að hækka leiguna. Allt í þessari frétt og fréttaskýringarþættinum De riges by: På desperat boligjagt.
Almennar íbúðir
Sá Dani sem ég fylgist mest með á þessu svið, Curt Liliegreen er líka að fjalla um þessi mál.
Þótt danski húsnæðismarkaðurinn sé mjög ólíkur þeim íslenska þá er ástæða til að fylgjast með. Það er ekki útilokað að aðgengi að húsnæði þar hafi einhver áhrif hér á landi ef aðstæður eru réttar, enda hafa íslendingar mest sótt til Danmerkur þegar harðnar í ári. En aðallega því að okkar lög um almennar leiguíbúðir byggja á danska almene bolig kerfinu. Ef við ætlum að halda áfram að þróa okkar kerfi er nauðsynlegt að fylgjast með því sem þar fer fram, hvað Danir eru að læra og takast á við og segja til um hvort það séu atriði sem við þurfum að hafa í huga.
Aðstæður til að læra og bæta sig
Þeir aðilar sem byggja almennar leiguíbúðir og aðrar tengdar stofnanir í Danmörku hafa gert með sér samtök sem nefnast Almennet um framþróun í hönnun og öðrum lausnum. Það er ekki útilokað að slík félög sem þegar eru orðin nokkur muni finna sér einhvern vettvant að hittast á og ræða sín mál.
Nú þegar tel ég að nokkur ástæða sé til að fylgjast með gæðum í almennum leiguíbúðum og hafa verðlaun árlega eða annað hvert ár fyrir þau verkefni sem best eru gerð. Það er þó kannski einhverjum vandkvæðum bundið vegna úrvals enda ekki einu sinni til sérstök arkitektúr verðlaun á Íslandi þótt Hönnunarverðlaun Íslands taki einnig til húsagerðarlistar. Það er reyndar umhugsunarefni að þau verðlaun hafa ekki verið veitt íbúðarhúsi svo langt aftur sem ég fæ séð og það í miðri byggingarhrinu.
Ef þú vilt segja mér hvað þér finnst um það sem ég er að skrifa, spurja spurninga eða leggja eitthvað til þá er einfaldast að svara bara þessum pósti. Það er bara milli okkar.
Ef þú heldur að einhver sem þú þekkir hefði áhuga á að lesa þetta þá er best að framsenda bara póstinn til viðkomandi. Það er bara milli ykkar.
Ef þú vilt gerast áskrifandi og fá fréttabréf minnst mánaðarlega og yfirleitt oftar. Ýttu þá hér.