8- Eldri húsbyggjendur og bílastæði
Ég þakka góð viðbrögð við síðasta fréttabréfi, en ég fékk nokkur uppbyggileg skeyti frá lesendum. Staða upplýsingamála í fasteignamálum virðist eiga samsvörun í mörgum öðrum greinum en kom fólki á óvart að svo væri í svo rótgróinni grein. Ég er á aðeins öðrum nótum í þessari viku og langaði að viðra pælingar um nokkur mál sem urðu á vegi mínum á síðustu dögum.
🏗️Að kaupa óbyggt
Mál Félags eldri borgara hefur skiljanlega vakið athygli síðustu vikur þótt það hafi hugsanleg fengið full mikla athygli fyrir minn smekk þar sem framvindan milli frétta er frekarlítil. En líklega spilar þar inní árstíminn með sínum rólegheitum og kannski líka að þarna er um eldra fólk að ræða. Svona mál sem ber ekki með sér að um neitt viljaverk sé að ræða, færir heim sanninn um það hversu mikilvægur góður undirbúningur er í byggingaframkvæmdum. Í svona eins og öðru þá er erfitt að átta sig á mistökum þangað til þau hafa afleiðingar og það ásamt survivorship bias er hvati til að spara í allskonar undirbúningsvinnu. Það verður líklega gerð ítarlega grein fyrir því hvernig stóð á þessum mistökum síðar og það verður lærdómur fyrir alla að lesa þá skýrslu.
En ég gúglaði aðeins (einu sinni) og rataði á (efsta niðurstaða) þessa grein sem ætlar að benda á “mýtur” en er eiginlega listi yfir það helsta sem getur farið úrskeiðis í svona ferli. Mér sýnist að í Kanada séu alveg sérstök lög um kaup á íbúðum í Condominium sem eru eiginlega bara það sem við köllum blokkaríbúðir. Sjö mýtur (atriði til að hafa í huga) ef þú kaupir blokkaríbúð áður en hún er byggð:
Þær eru ekki ódýrari.
Þú munt bíða og bíða eftir að íbúðin verði til.
Þú þarft að borga 20% fyrirfram.
Þú gætir tapað innborgun ef framkvæmdaraðilinn fer á hausinn.
Þú veist ekki alveg hvað þú færð.
Þú færð óvæntan reikning þegar kemur að uppgjöri.
Framkvæmdaraðilanum er í raun alveg sama um kaupendurna.
👵Gamla fólkið og byggingastörfin
Eldri borgarar víða um land eru í félögum sem eiga aðild að Landssambandi eldri borgara (LEB). Félag eldri borgara í Reykjavík og nágrenni (FEB) er þar á meðal. Þessi félög standa fyrir reglulegri dagskrá fyrir félagsmenn og ferðalög virðast stór þáttur í starfseminni. Svo er það byggingastarfsemin sem FEB hefur staðið að um árabil með íbúðir víða um borgina og til viðbótar eru samtök sem heita Samtök aldraðra sem ekki eru í LEB en hafa það eina hlutverk að byggja íbúðir fyrir félagsmenn. Kannski eru fleiri félög að byggja íbúðir, það væri áhugavert að vita.
Þessi samtök njóta ákveðinnar fyrirgreiðslu varðandi aðgengi að og verði á lóðum í Reykjavík og hugsanlega víðar. Sem er í sjálfu sér áhugavert í ljósi efnahagsþróunar kynslóðanna undanfarin ár sem Viðskiptaráð bendir á í grafinu hér að neðan sem sýnir þróun ráðstöfunartekna eftir aldurshópum síðustu ár. Aldraðir koma þar best út miðað við aðra aldurshópa. Svo er vitanlega einhver dreifing innan hvers aldurshóps sem væri reyndar áhugavert að skoða líka. En frá árinu 2000 hafa ráðstöfunartekjur, að raunvirði, aukist um 10% hjá 25-34 ára en um 56% hjá 65-74 ára. Það eru fremur ólík kjör.
Sem fær mann þá til að hugsa hvort það væri ekki nær að útvega fólki, 18-35 ára lóðir á sérkjörum og hvort peningarnir kæmu sér ekki betur þar? Það er í raun það sem er verið að stefna að með tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar um hagkvæmt húsnæði sem ég hef fjallað um áður en skalinn er svolítið annar. Þar sem eiginfjárstaða eldri borgara í eigin húsnæði er allt önnur en unga fólksins þá er þörf á einhverju öðru viðskiptamódeli með fjármögnun. Fjármögnunin var því sérstakt viðfangsefni í samkeppninni um lóðirnar í borginni, en það væri áhugavert að heyra af fleiri færum leiðum í þessum efnum. Ættu lífeyrissjóðir að lokka til sín greiðendur með hentugum búseturéttaríbúðum sem skapa eign fyrir báða aðila og sem getur myndað eiginfé fyrir húsnæðiskaup yngra fólks síðar?
Það er líka óspurð spurning hvaða tekju- og eignahópar njóta góðs af uppbyggingu húsnæðis fyrir aldraða. Húsnæði fyrir aldraða er svolítið sérstök pæling því það gerir ráð fyrir ýmsu varðandi heilsu, getu og óskir eldra fólks sem eru afskaplega fjölbreyttar. Hins vegar, þegar heilsa og geta fólks rýrnar þá er auðvitað aukin þörf á aðstoð og þjónustu sem getur verið hentugt að veita í næsta nágrenni. En er ekki svo með marga aldurshópa? Við sem höfum verið með börn á leikskóla, jafnvel tvö í einu vitum að það þarf aldeilis ákveðna aðstoð og þjónustu sem væri kannski bara huggulegt að geta fengið í blokkinni okkar? Ætti kannski að stofna Byggingafélag yngri borgara?
👺Bílastæðin - þar eru deilurnar
Af öllum þeim deilumálum sem koma fyrir við skipulagsgerð og framkvæmdir þá er ekkert, nákvæmlega ekkert eitt atriði sem er jafn mikill ásteitingarsteinn og bílastæði. Það eru bílastæðin sem hafa fellt margt gott deiliskipulagið. Nágrannadeilur ná að rísa til hæstu hæða þar sem deilur eru um bílastæði. Eitt slíkt mál er búið að vera í gangi um nokkurra ára skeið og nær nú hámarki sínu fyrir hæstarétti!
🅿️Bíla- og hjólastæðareglur
Fyrir ári síðan voru samþykktar sérstakar reglur um fjölda bíla- og hjólastæða fyrir Reykjavíkurborg í Samgöngu- og skipulagsráði, þær voru svo staðfestar af Borgarráði í byrjun þessa árs. Þetta eru nokkuð ítarlegar reglur með leiðbeiningum, hámarksviðmiðum (fyrir bíla) og lágmarksviðmiðum (fyrir hjól) en það er líka gert ráð fyrir því að mögulegt sé að fara gegnum svokallað samgöngumat ef aðstæður kalla á það.
Ég er búinn að prófa nýju reglurnar í nokkrum tilfellum, m.a. í C40 Reinventing Cities verkefninu í Ártúnshöfða og held að ég sé búinn að ná nokkurn veginn utanum þetta nýja kerfi. Það er verið að taka nokkuð ákveðin skref til fækkunar bílastæða í þessum reglum og mun meiri krafa á aðstöðu fyrir hjólandi. Ég veit ekki hvort það hefur farið fram samgöngumat samkvæmt þessum reglum en væri sannarlega til í að skoða og prófa að gera slíkt.
🇩🇰 Danir vilja losna við erlendar fjárfestingar í fasteignum
Fjárfestingar erlendra fjárfestingarsjóða virðist vera talin rót hás fasteignaverðs í stærri borgum og bæjum Danmerkur auk þess sem verið er að reka fólk út til að geta snúið eignunum. Mér hefur einmitt sýnst að það gætu verið tækifæri fyrir íslenska fjárfesta að taka þátt í nýbyggingum þar úti því uppbyggingin helst ekki í hendur við innflæði nýrra íbúa til Kaupmannahafnar. En ætli sá möguleiki sé þá ekki úr sögunni.
Ef þú vilt segja mér hvað þér finnst um það sem ég er að skrifa, spurja spurninga eða leggja eitthvað til þá er einfaldast að svara bara þessum pósti.
Ef þú heldur að einhver sem þú þekkir hefði áhuga á að lesa þetta þá er best að framsenda bara póstinn til viðkomandi.
Ef þú vilt gerast áskrifandi og fá fréttabréf minnst mánaðarlega og yfirleitt oftar. Ýttu þá hér.